Page 24 - WaterSupply
P. 24
3-1
บทที่ 3
กรรมวิธีในการท้าน้้าให้สะอาด
กล่าวน้า
ในบทเรียนที่ 2 นักเรียนได้ทราบถึงเรื่องต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับความเป็นมาของน้้าทั้งแบบ ธรรมดา และไม่
ธรรมดา (พิษ) มาแล้ว
ในบทเรียนนี้จะแนะน้าให้ทราบถึง กรรมวิธีในการแก้ไขน้้าให้สะอาดแบบต่าง ๆ ในอนาคตเมื่อต้อง
พบกับน้้าตามบทที่ 2 จะได้แก้ไขได้ถูกต้อง และปลอดภัยส้าหรับตัวเองและผู้อื่นต่อไป
1. การท้าความสะอาดด้วยตัวเอง
มีบ่อยครั้งในสนาม ที่พบกับแหล่งน้้าที่ท้าความสะอาดด้วยตัวเอง เช่น เคยพบแหล่งน้้าซึ่งเคยใช้ไม่ได้
แต่ภายหลังต่อมากลับพบแหล่งน้้าเดิมกลายเป็นแหล่งน้้าที่ใช้ได้ เป็นต้น
ในสภาวะที่เหมาะสมของธรรมชาติจะช่วยท้าให้สะอาดได้โดยเฉพาะแหล่งน้้าบนดิน
หมายเหตุ การท้าความสะอาดด้วยตัวเองนี้ มิใช่ว่าน้้านั้นจะสะอาดและปลอดภัยเป็นเพียงส่วนหนึ่งของ
การท้าน้้าให้สะอาดเท่านั้น ข้อดีก็คือ ลดงานของเจ้าหน้าที่ประปาลงบ้างเท่านั้น
1.1 แหล่งน้้าไหล
เมื่อฝนตกลงมาสู่พื้นดิน ส่วนที่ซึมลงใต้ดินไม่ทันจะไหลลงสู่ที่ต่้า ขณะไหลนั้นจะพัดพาเอาสิ่ง
ต่าง ๆ ที่เกาะตัวกันอย่างหลวม ๆ มาด้วย และจะไหลลงสู่แม่น้้า, ล้าธาร หรือล้าห้วย ถ้าสังเกตให้ดีจะเห็นว่า
ต้นน้้าจะไหลแรงและจะขุ่นมากเพราะมีสิ่งที่ลอยปะปนอยู่มาก
เมื่อปล่อยให้น้้าไหลเรื่อย ๆ ไป น้้าจะค่อย ๆ ไหลช้าลง ๆ สิ่งต่าง ๆ ที่ลอยปะปนมาด้วยแต่
แรกที่มีขนาดใหญ่และมีน้้าหนักมากจะค่อยจมลงสู่พื้นน้้า และถ้าไหลเป็นระยะทางไกล ๆ สิ่งที่มีขนาดเล็กและ
เบาจะตกลงสู่พื้นน้้า (เว้นดินเหนียว) เมื่อเป็นเช่นนี้ น้้าที่อยู่ท้ายน้้าไกล ๆ จะเริ่มใสขึ้น ๆ เรื่อย ๆ
อีกอย่างหนึ่ง ขณะที่น้้าไหลนั้น จะเกิดการเสียดทานกับตลิ่งบ้าง สิ่งอื่นบ้าง จะเกิดการหมุน
วน จะท้าให้น้้าซึมมีทั้งกรดและด่างอยู่แล้ว ท้าปฏิกิริยากันจนเกิดเป็นตะกอนรวม (Floc) ได้
จากข้างต้น หากน้้ามันพัดพาสิ่งปฏิกูล จากท่อระบายน้้าของชุมชน หรือโรงงานอุตสาหกรรม
มาด้วย และน้้าไหลอ่อนหรือนิ่ง ส่วนที่ตกตะกอนจะเป็นโคลน และในไม่ช้าโคลนนี้จะสลายตัวกลายเป็นแก๊ส
หลาย ๆ อย่าง เช่น แอมโมเนีย, คาร์บอนไดออกไซด์, มีเทน และมีแก๊ส อื่นๆ เป็นต้น และจากแก๊สต่าง ๆ จะ
ท้าให้น้้าเกิดฟองอากาศขึ้นไม่หยุดหย่อน เมื่อถึงจุดนี้ปลาจะอาศัยอยู่ไม่ได้เว้นแต่เต่า
หากปล่อยให้น้้านั้นถูกแสงแดดผ่านอยู่เสมอ ๆ น้้าจะใสขึ้นมาเอง ต่อจากนั้นออกซิเจนจะ
เกิดขึ้นบนผิวหน้าของน้้า และเกิดการแปรธาตุไปได้อีกหลายอย่างจนเป็นอาหาร (ปุ๋ย) ของพืช ต่อมาจะเป็น
สาหร่ายสีเขียว สาหร่ายจะดูดคาร์บอนไดออกไซด์เพื่อเป็นอาหารและคายอ๊อกซิเจนออกมาเป็นอย่างนี้นาน ๆ
น้้าจะคืนสู่สภาพปกติ
อ๊อกซิเจนที่สาหร่ายคายออกมา สัตว์น้้าจ้าพวกปลาและอื่น ๆ จะอาศัยอ๊อกซิเจนด้ารงชีวิตอยู่ได้
พร้อมทั้งกินจุลินทรีย์และแมลงเป็นอาหาร ดังนี้จุลินทรีย์จะลดลงอย่างมาก แต่อย่าคิดว่าน้้านั้นปลอดภัยแล้ว
เพราะเชื้อโรคบางชนิดยังไม่ตายหมด
1.2 แหล่งน้้านิ่ง
เช่น ทะเลสาบ, อ่างเก็บน้้า, สระน้้า หรือ แหล่งน้้าอื่น ๆ ที่มีลักษณะคล้ายคลึงกันก็มี
การท้าความสะอาดตัวเองได้คล้าย ๆ กันกับที่กล่าวมาแล้ว แต่มีอีกวิธีหนึ่ง ที่ใช้การหมุนเวียนตามฤดูกาลท้า
ความสะอาดได้ เช่น แหล่งน้้านิ่งไม่มีโอกาสถ่ายเทได้ แต่พอถึงฤดูฝนควรปล่อยให้น้้าฝนไหลลงอย่างแรง ๆ
น้้าฝนที่ไหลลงไปใหม่นี้จะช่วยดันน้้าเก่าให้ล้นออกและเข้าไปแทนที่ก็นับเป็นวิธีการท้าความสะอาดน้้าได้วิธีหนึ่ง
