Page 83 - เครื่องยกของหนัก

1-3

3. ขาทราย

3.1 ลักษณะ

สร้างขึ้นด้วยเสา 2 ต้น ยึดหัวเสาให้ติดกันแล้วประกอบขบวนรอกแขวนไว้ตรงหัวเสาขาทราย
เป็นเครื่องยกของหนักที่ประกอบขึ้นได้โดยรวดเร็วใช้สายหนวดพราหมณ์เพียง 2 สาย เท่านั้น จะให้ตั้งดิ่งหรือ
เอนจากแนวดิ่งก็ได้ เสาอาจเป็นเสาไม้เหลี่ยม หรือกลม กระดานแผ่นหนา ๆ หรือท่อนเหล็ก อัตราส่วนของ

ความยาวเสา ไม่ควรเกิน 60 เท่าของขนาด  หัวเสา ถ้าเกินกว่า 60 เท่า แล้วไม่ควรใช้เพราะจะท าให้เสาโค้ง
หรือเกิดอาการแรงตัดมากกว่าที่จะท าหน้าที่เป็นเสา เครื่องยกของหนักชนิดนี้ ใช้กันมากในการยกของขนาด
หนัก ๆ และวัสดุขนาดใหญ่ ๆ

3.2 วิธีการสร้าง

3.2.1 วางเสา 2 ต้น บนพื้นดินให้อยู่ในแนวเดียวกันกับสายหนวดพราหมณ์โดยให้โคนเสาชี้ไป
ทางสายหนวดพราหมณ์หลัง และอยู่ ณ จุดที่จะตั้งขาทราย
3.2.2 วางท่อนไม้ขนาดใหญ่หนุนข้างใต้หัวเสาที่จะท าการผูกยึดหัวเสาและน าพุกไม้มา
คั่นระหว่างหัวเสาไว้ เพื่อจัดระยะเคียงระหว่างเส า ณ จุดนี้ให้ได้เท่ากับ 1/3 ของขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง
ของเสา เพื่อผูกหัวเสาง่ายและสะดวก

3.2.3 ใช้เชือกขนาด 3/4 นิ้ว หรือ 1 นิ้ว ยาวประมาณ ที่จะพันรอบหัวเสาทั้งสองได้
ประมาณ 12 - 14 รอบ เริ่มท าเงื่อนตะกรุดเบ็ดที่เสาต้นหนึ่งก่อนแล้วก็พันรอบเสาทั้งสองต้นนั้น 8หรือ 9 รอบ
เหนือเงื่อนตะกรุดเบ็ด การพันเชือกทุกรอบจะต้องแน่นและเรียงกันให้เรียบร้อย

3.2.4 จบการผูกด้วยการคาดคอในช่องกลางระหว่างเสาประมาณ 2 - 3 รอบ แล้วจึงเอา
ปลายเชือกจบด้วยเงื่อนตะกรุดเบ็ด ถ้าหากจะต้องการยกน้ าหนักขนาดหนักมาก ๆ จ านวนรอบของเชือกที่ พันก็
จะต้องเพิ่มขึ้น
3.2.5 ร้อยขบวนรอกที่ต้องการแล้วน ารอกตัวบนไปคล้องที่สายสลิง แล้วผูกปลายขอให้

เรียบร้อยมัดรอกตัวล่างกับเสาใดเสาหนึ่ง เสียชั่วคราวเพื่อมิให้ ขบวนรอกแกว่งไปมาในระหว่างการยกตั้ง แต่
ต้องอยู่นอกทางที่จะยกขาทราย
3.2.6 ถ้าขาทรายนี้ต้องการใช้ยกน้ าหนักขนาดหนัก ๆ จะต้องประกอบขบวนรอกอีกขบวน
หนึ่งที่ปลายของสายหนวดพราหมณ์หลังใกล้ๆกับสมอบกหลังให้ผูกสายหนวดพราหมณ์ 2 สาย

ติดกับหัวเสาด้วยเงื่อนตะกรุดเบ็ดกับหัวเสาที่อยู่ตรงกันข้ามกับทิศทางดึงของสายหนวดพราหมณ์
3.2.7 ใช้ทหารหลายๆ คนยกหัวเสาขาทราย ใช้วิธีเดินเข้าหาโคนเสาจนกระทั่งสูงพอที่จะดึง
สายหนวดพราหมณ์หลังขึ้นด้วยขบวนรอกได้ ในระหว่างดึงควรจะให้สายหนวดพราหมณ์หน้าตึงด้วย จะได้มี
แรงช่วยท าให้บังคับสายหลังได้ง่าย

3.2.8 โคนขาทรายที่ถ่วงไว้ ควรผูกเชือกโยงยึดไว้ หรือใช้โซ่ , ไม้กระดานในบางคราวอาจมี
ความจ าเป็นที่จะต้องยึดโคนเสา ด้วยสมอบกก็ได้ เพื่อกันเคลื่อน

3.3 การยกเสาขึ้นตั้ง
3.3.1 หลุมฝังเสาควรจะขุดไว้ก่อนตรงจุดที่ขาทรายจะตั้งอยู่ ในกรณีที่เราจะตั้งขาทรายบน
หินโคนเสาจะต้องได้ระดับ

3.3.2 ขาทรายควรจะบิดไขว้กันและวางโคนเสาไว้ตรงริมขอบหลุม
3.3.3 ใช้ขาทรายไม้ไผ่ค้ ายัน 2 ขา ช่วยค้ าเสาขึ้นตั้ง
3.3.4 ใช้ก าลังทหารยกเสาตั้งด้วย

3.3.5 แบ่งทหารประจ าสมอบกยึดสายหนวดพราหมณ์หน้าหลังให้สายหลังมีก าลัง
มากกว่า