Page 34 - เครื่องยกของหนัก
P. 34
3-2
2. การร้อยขบวนรอก
2.1 การเตรียมการ
แล้วแต่เราจะประกอบรอกให้ได้เปรียบเชิงกลเท่าใด ก็ตามเครื่องมือ เครื่องใช้ให้ตรงกับที่ต้องการ
จะมีเชือกร้อยรอกมีขนาด คือ ความยาวของรอกถ้าใช้เชือกเล็กไปจะท้าให้เชือกไปเสียดสีข้างล้อรอกให้ช้ารุด และ
เชือกโตไปจะท้าให้มีความผืดขณะที่ใช้งานท้าให้เชือกช้ารุดได้ รอกเดี่ยว รอก 2 ตา, หรือ รอก 3 ตา และขาดไม่ได้
ก็จะต้องมีเชือกเล็กขนาดเชือกมาลีนไว้ผูกปากรอกด้วยเสมอ พื้นที่ร้อยรอก ควรเป็นพื้นระดับราบเรียบควร
หลีกเลี่ยงให้พ้นจากพื้นดินที่มีฝุุนมาก ซึ่งอาจเข้าไปอยู่ในรอกได้
2.2 การร้อยรอกเดี่ยวและรอกคู่
2.2.1 ให้วางรอกโดยให้ล้อรอกขนานกับพื้นดิน ทางห่วงรอกชี้เข้าหากัน ผู้ร้อยรอกหันหน้าไปทาง
เดียวกัน ห่างกันพอส่งปลายเชือกร้อยรอกถึงกัน น้าขดเชือกมาวางไว้ข้างๆ รอกที่มีล้อมากที่สุดเอาเท้าขวา
เหยียบรอกไว้ไม่ให้เคลื่อนที่ขณะร้อย แล้วสอดปลายวิ่งของเชือกเข้ าไปในล้อรอกที่อยู่ข้างล่างก่อน แล้วผ่านไปร้อย
เข้าล้อรอกของรอกอีกตัวหนึ่ง จนกว่าล้อทุกล้อของรอกทั้งสองตัวนั้นจะถูกร้อยจนหมด (ร้อยตามล้าดับจากตัวล่าง
ขึ้นตัวบน) เสร็จแล้วจึงรวมปลายเชือกที่ห่วงรอกด้วยเงื่อนผูกห่วงรอก แล้วมัดปลายเชือกเข้ากับส่วนตายด้วยเงื่อน
มัดรอก ผูกปากรอกด้วยเงื่อนพันรอบแล้วคาดคอ
2.2.2 แล้วทดลอง ตรวจบานรอกว่าจะถูกหรือผิดด้วยการ ชิดรอกและห่างรอก
2.3 การร้อยรอก 3 ตา
การร้อยรอก 3 ตา มีข้อจ้ากัดอยู่ว่าสายตึงจะต้องออกมาจากล้อรอก ตัวที่อยู่ศูนย์กลาง
เพื่อเวลาดึงน้้าหนัก แล้วรอกจะได้ไม่บิดหรือเอียง เพราะถ้าเกิดล้อเอียงแล้วเชือกจะถูกครูดไปเสียดสีกับโครงรอกซึ่ง
จะท้าให้เชือกเกิดช้ารุด
วิธีร้อยรอก วิธีนี้วางรอกให้ตัวรอกตั้งฉากกัน แล้วน้าปลายเชือกในขดร้อยตรงล้อกลาง
ก่อนแล้วไปสอดล้อรอก ตัวล่างสุดของรอกอีกตัวหนึ่ง ขั้นต่ อไปก็ร้อยโดยวิธีพิจารณาให้สายดึงในขบวนรอกอยู่คน
ละข้างกัน อย่าให้สับข้างกัน
2.4 การใช้รอกเปลี่ยนทางดึง
เราจะสังเกตุเห็นได้ว่าสายดึงที่ออกมาจากขบวนรอกนั้นมีความยุ่งยากในการที่จะน้าไป
ต่อกับแหล่งต้นก้าลัง เช่นกว้าน ได้ยากโดยไม่ใช้รอกเปลี่ยนทางดึง ซึ่ง ปกติเราจะใช้รอกบานพับเป็นรอกเปลี่ยนทาง
ดึงซึ่งนับว่าสะดวก เพราะเราสามารถร้อยกลางเชือกเข้าไปในล้อรอกได้ทุกแห่ง
2.5 การพันตัวของเชือกในขบวนรอก
ขบวนรอกเมื่อถูกใช้งานแล้ว บางครั้งเชือกมีการยืดตัว และท้าให้รอกหมุนตัว เมื่อเกิด
อาการเช่นนี้ขึ้นแล้ว จะ ท้าให้เชือกเกิดการเสียดสีซึ่งกันและกัน เป็นสิ่งไม่พึงประสงค์ รอกตายนั้น หากเชือกจะม ี
การบิดตัวขึ้นของรอกก็หมุนรอกตัวเองได้ เชือกสายดึงก็บังคับทิศทางอยู่แล้ว
ฉะนั้นจึงเป็นได้ว่ารอกตายบิดตัวได้ยาก ส่วนรอกเป็นจะบิดตัวได้ง่าย วิธีที่ดีจะปูองกั น
ได้โดยการผูกท่อ หรือไม้ติดกับรอก ขวางยึดไว้ก็จะเป็นการปูองกันมิให้รอกบิดตัวได้
3. การได้เปรียบเชิงกล หรือก าลังทดของขบวนรอก
วิธีการที่เราจะท้างานอย่างหนึ่ง เช่น ยกน้้าหนักขนาดหนึ่งโดยให้เราออกแรงยกน้อยกว่า ขนาด
น้้าหนักนั้นเราอาจท้าได้หลายวิธี คือ ใช้คานดีด, แม่แรง หรือขบวนรอก การที่เราออกแรงน้อยกว่าน้้าหนักที่จะยก
เราเรียกว่าการได้เปรียบเชิงกลขึ้นแล้ว
