Page 9 - แผนที่เข็มทิศ

1 - 1
บทที่ 1

มาตราส่วนและระยะทาง

1. กล่าวน า

ต่อไปนี้จะได้ให้นักเรียนทราบเกี่ยวกับมาตราส่วน และระยะทาง เพราะบางครั้งแผนที่อาจไม่มี

มาตราส่วนบอกไว้ หรือในบางกรณีนักเรียนอาจต้องท าแผนที่สังเขปขึ้น จ าเป็นจะต้องบอกมาตราส่วนไว้ใน

แผนที่สังเขปด้วย ส าหรับระยะทางนั้น จ าเป็นอย่างยิ่งในการที่จะน าก าลังเคลื่อนที่จากสถานที่แห่งหนึ่งไปยัง

สถานที่อื่น ๆ เวลาที่ใช้ในการเดินทางจะต้องทราบ ถ้ามิฉะนั้นแล้ว การวางแผนและการปฏิบัติต่าง ๆ
อาจจะผิดพลาด หรือไม่เป็นไปตามเวลาที่ต้องการ ด้วยความจ าเป็นดังกล่าว ในบทเรียนนี้จะให้นักเรียน

ได้ทราบ เกี่ยวกับวิธีการหามาตราส่วนและวิธีวัดระยะทางบนแผนที่ เพื่อหาระยะทางที่แท้จริงในภูมิประเทศ

2. ด าเนินความ

2.1 มาตราส่วน
2.1.1 มาตราส่วนของแผนที่ คือ อัตราส่วนระหว่าง ระยะทางราบบนแผนที่ ต่อ

ระยะทางราบในภูมิประเทศ ตามปกติจะเขียนเป็นอัตราส่วนและเรียกว่า อัตราส่วนเทียบ (

REPRESENTATIVE FRACTION ) อัตราส่วนเทียบ จะเขียนระยะบนแผนที่เป็น 1 เสมอ ส่วนจะเป็น 1 อะไร

ย่อมขึ้นอยู่กับหน่วยในการวัด เช่น 1/50,000 หรือ 1: 50,000 ย่อมหมายความว่า 1 หน่วย ของการวัดบนแผน
ที่ จะมีค่าเท่ากับ 50,000 หน่วยเดียวกันของการวัดในภูมิประเทศ

2.1.2 ระยะบนพื้นดินระหว่างจุด 2 จุด จะหาได้โดยการวัด ระหว่างจุดทั้งสองบนแผนที่

และคูณด้วยอัตราส่วนเทียบ

ตัวอย่างที่ 1.1
มาตราส่วน = 1 : 50,000 หรือ 1 / 50,000

ระยะบนแผนที่ = 5 หน่วย

ระยะในภูมิประเทศ = 5 x 50,000 = 250,000 หน่วยวัดระยะเดียวกัน
2.1.3 การหามาตราส่วนของแผนที่

การหามาตราส่วนของแผนที่มีวิธีกระท าได้ 2 ทาง ดังนี้.-

- การเปรียบเทียบกับระยะบนพื้นดิน

- วัดระยะระหว่างจุด 2 จุด บนแผนที่ ( MD )
- หาระยะทางราบระหว่างจุดทั้งสองในภูมิประเทศ ( GD )

- หามาตราส่วน จากสูตรอัตราส่วนเทียบ ( RF )